Trục vít-bánh vít đã được áp dụng rộng rãi trong ngành cơ khí và có nhiều ứng dụng phổ biến. Nó được sử dụng trong máy công cụ để tạo chuyển động tuyến tính cho các trục di chuyển, bàn làm việc hoặc đầu cắt. Ngoài ra, nó còn được sử dụng trong máy in 3D để di chuyển bàn làm việc hoặc đầu in theo các hướng tuyến tính, đảm bảo độ chính xác và đáng tin cậy trong quá trình in. Trong bài viết này các bạn hãy cùng Mecsu tìm hiểu sâu hơn nhé!
Trục vít và bánh vít là hai phần quan trọng trong hệ thống truyền động cơ khí, chuyển chuyển động quay từ trục sang bánh vít, sau đó biến đổi thành chuyển động thẳng hoặc ngược lại.
Trục vít: Đây là một trục dài có ren trên bề mặt. Ren có thể là hình lục giác hoặc xoắn ốc. Ren chạy dọc theo trục vít. Khi trục vít xoay, bánh vít di chuyển theo hướng thẳng của trục. Thông thường, trục vít kết nối với nguồn năng lượng (như động cơ) để tạo chuyển động xoay.
Bánh vít: Bánh vít là một đĩa có răng khớp với ren trên trục vít. Răng của bánh vít được thiết kế để hoàn toàn phù hợp với ren trên trục vít. Khi trục vít xoay, răng trên bánh vít di chuyển dọc theo ren trục vít, tạo ra chuyển động thẳng. Bánh vít thường kết nối với cơ cấu hoặc công cụ mà nó sẽ di chuyển hoặc tạo chuyển động thẳng.
Trục vít và bánh vít được dùng rộng rãi trong các ứng dụng như truyền động xoắn, tăng áp, giảm tốc, truyền động chuyển động thẳng, và cơ cấu xoắn. Chúng tạo ra một cách hiệu quả để chuyển từ chuyển động xoay sang chuyển động thẳng và được sử dụng trong nhiều ngành và ứng dụng khác nhau.
Trục vít, một loại chi tiết máy hình thanh ren, được dùng để chuyển hoá động lực từ quay sang tịnh tiến và ngược lại. Có thể phân biệt các loại trục vít dựa trên nhiều yếu tố như sau:
Trục vít ren vuông: Có ren hình vuông, thích hợp cho các cơ cấu nâng hạ do khả năng tự hãm cao.
Trục vít ren Acme: Ren hình thang, chịu tải tốt, phổ biến trong máy móc công nghiệp.
Trục vít ren Buttress: Ren hình thang với góc nghiêng lớn hơn ren Acme, chịu tải lớn, phù hợp cho cơ cấu chịu tải nặng.
Trục vít ren phải: Ren xoắn theo chiều kim đồng hồ.
Trục vít ren trái: Ren xoắn ngược chiều kim đồng hồ.
Trục vít một mối ren: Chỉ có một mối ren duy nhất trên toàn bộ chiều dài.
Trục vít nhiều mối ren: Có nhiều mối ren trên toàn bộ chiều dài.
Trục vít thép: Làm từ thép, bền, chịu tải tốt, dùng trong ứng dụng nặng.
Trục vít đồng: Làm từ đồng, chống ăn mòn, phù hợp cho môi trường ẩm ướt.
Trục vít nhựa: Làm từ nhựa, giá rẻ, thích hợp cho ứng dụng nhẹ.
Lợi ích của trục vít - bánh vít:
Tỉ lệ truyền tải lớn: Có khả năng truyền tải với tỉ lệ lớn, lên đến hàng nghìn.
Hoạt động êm ái: Đảm bảo chuyển động mượt mà và tiếng ồn thấp.
Khả năng tự hãm: Có thể tự hãm, tức là không tự quay khi không có lực tác động.
Kích cỡ nhỏ gọn: So với các thiết bị truyền động khác cùng tỉ lệ truyền, kích cỡ nhỏ gọn hơn.
Sức chịu tải cao: Có sức chịu tải lớn, đặc biệt là trục vít ren vuông.
Độ chính xác cao: Có khả năng truyền động chính xác vị trí và tốc độ.
Hạn chế của trục vít - bánh vít:
Hiệu suất không cao: Hiệu suất thấp hơn so với các thiết bị truyền động khác như truyền động bánh răng.
Ma sát cao: Ma sát giữa trục vít và bánh vít lớn, gây hao tổn năng lượng.
Chi phí cao: Chi phí của trục vít - bánh vít cao hơn so với các loại truyền động khác.
Nhạy cảm với bụi bẩn: Dễ bị tác động bởi bụi bẩn, cần bảo dưỡng định kì.
Trục vít-bánh vít có vai trò thiết yếu trong nhiều lĩnh vực và ứng dụng khác nhau:
Trong ngành máy công cụ, chúng thực hiện chuyển động tuyến tính cho các trục, bàn làm việc và đầu cắt trong các máy tiện, máy phay, và máy khoan, đảm bảo độ chính xác và độ tin cậy trong quá trình gia công.
Trong công nghệ in 3D, trục vít-bánh vít giúp di chuyển bàn làm việc hoặc đầu in, tạo ra sản phẩm với chi tiết tinh xảo.
Trong ngành y tế, chúng có mặt trong các máy quét CT, máy MRI, và máy xạ trị để điều chỉnh các bộ phận quan trọng, đảm bảo độ chính xác cao trong các quy trình y tế.
Trong lĩnh vực tự động hóa và robot, trục vít-bánh vít tạo chuyển động tuyến tính cho các tay robot, cánh tay cơ khí, và các thiết bị di chuyển khác, cung cấp độ chính xác và độ tin cậy.
Trục vít-bánh vít cũng được áp dụng trong hệ thống cổng trượt tự động, kiểm soát việc mở và đóng cổng một cách mượt mà và chính xác.
