Hàn là gì?

Hàn là phương pháp nối các chi tiết máy bằng kim loại hoặc phi kim loại với nhau và que hàn là một loại vật tư chuyên dụng được sử dụng nhiều trong các công việc liên quan đến cơ khí chế tạo máy và xây dựng. Ngoài việc nắm bắt rõ một số phương pháp hàn thông dụng, hay vận dụng các phương pháp kiểm tra mối hàn để đạt được hiệu quả cao nhất thì việc sử dụng que hàn như thế nào sẽ giúp người thợ đạt được hiệu quả công việc cao hơn và tiết kiệm được nhiều thời gian hơn.

Phương pháp hàn

Mặc dù định nghĩa được đề cập ở trên nghe có vẻ đơn giản, nhưng việc hàn không hề dễ dàng. Hãy xem một số phương pháp hàn sau:

• Hàn đắp: Phủ lên bề mặt của chi tiết một lớp kim loại.
• Hàn chảy: Phương pháp hàn mà tại chỗ hàn kim loại được làm chảy để nối các phần tử liên kết.
• Hàn hồ quang bằng que hàn: Sử dụng nhiệt hồ quang để làm chảy kim loại phụ (điện cực nóng chảy – que hàn) và một phần kim loại cơ bản.
• Hàn hồ quang hở: Hàn hồ quang với điện cực nóng chảy có khí bảo vệ hàn, khi đó vùng hồ quang nhì thấy được.
• Hàn hồ quang điện cực không nóng chảy: Phương pháp hàn hồ quang, nhưng điện cực là loại không nóng chảy (như điện cực vônfram). Điện cực này có tác dụng để gây hồ quang và duy trì sự cháy của hồ quang trong quá trình hành.
• Hàn dưới lớp thuốc: Phương pháp hàn hồ quang mà hồ quang cháy trong lớp thuốc hàn (không nhìn thấy hồ quang – gọi là hồ quang kín).
• Hàn hồ quang trong môi trường khí bảo vệ: Phương pháp hàn hồ quang mà hồ quang cháy trong vùng khí bảo vệ (như khí argon) được đưa vào.
• Hàn hồ quang argon: Hàn hồ quang trong môi trường khí bảo vệ là argon (TIG; MIG).
• Hàn trong khí CO2: Hàn hồ quang trong môi trường khí bảo vệ là CO2 – (MAG).
• Hàn hồ quang tự động: Hàn hồ quang mà trong đó chuyển động của dây hàn (điện cực) và hồ quang hàn (được duy trì và dịch chuyển) được thực hiện bằng máy.
• Hàn hai hồ quang: Phương pháp hàn hồ quang tự động, thực hiện đồng thời hai hồ quang bằng hai nguồn và dòng hàn riêng.
• Hàn nhiều hồ quang: Phương pháp hàn hồ quang tự động, thực hiện đồng thời nhiều hồ quang (hơn 2) với nguồn hàn và dòng hàn riêng.
• Hàn hai điện cực: Phương pháp hàn hồ quang tự động, thực hiện đồng thời hai điện cực hàn với dòng hàn truyền dẫn chung.
• Hàn hồ quang tay: Phương pháp hàn hồ quang có điện cực là que hàn. Trong quá trình hàn các chuyển động như gây hồ quang, dịch chuyển que, dịch chuyển hồ quang theo dọc mối hàn được thực hiện bằng tay.

Đặc điểm kỹ thuật hàn

Phương pháp hàn ngày càng được phát triển và sử dụng rộng rãi trong các ngành kinh tế vì chúng có đặc điểm sau:

• Tiết kiệm nhiều kim loại, so với các phương pháp nối khác như tán rivê, ghép bulông tiết kiệm từ 10 – 25% khối lượng kim loại, hoặc so với đúc thì hàn tiết kiệm 50%.
• Hàn có thể nối những kim loại có tính chất khác nhau. Ví dụ, kim loại đen với kim loại đen, kim loại với vật liệu phi kim loại,…
• Tạo được các chi tiết máy, các kết cấu phức tạp mà các phương pháp khác không làm được hoặc gặp nhiều khó khăn.
• Độ bền mối hàn cao, mối hàn kín.
• Tuy nhiên hàn có nhược điểm: sau khi hàn vẫn tồn tại ứng suất dư, vật hàn dễ biến dạng (cong vênh).