Cầu chì ô tô là một phần quan trọng của hệ thống điện trên xe hơi, đóng vai trò là một thiết bị bảo vệ điện tử. Chức năng chính của nó là ngăn chặn quá tải dòng điện trong mạch điện của xe. Thường có hình dạng là một ống nhỏ, cầu chì ô tô thường được sơn màu trắng hoặc xám và gắn vào hộp đấu hoặc hộp chứa bảo vệ điện trên xe. Nhiệm vụ chính của nó là bảo vệ các thành phần điện tử khác trong hệ thống xe khỏi những tác động tiêu cực của quá tải dòng điện.
Cấu tạo của cầu chì ô tô bao gồm các thành phần chính sau:
Vỏ bảo vệ: Được làm từ vật liệu chịu nhiệt và cách điện như sứ, vỏ bảo vệ giúp bảo vệ các phần bên trong khỏi sự va đập và ô nhiễm môi trường.
Đầu nối: Cầu chì có hai đầu nối, một kết nối với mạch điện đầu vào và một kết nối với mạch điện đầu ra. Đầu nối thường là các terminal hoặc cổng để kết nối dây điện.
Chất chống cháy: Bên trong vỏ bảo vệ, cầu chì chứa chất chống cháy như chất chữa cháy hoặc bột chứa chất chống cháy. Chất này ngăn chặn sự lan truyền của ngọn lửa khi cầu chì bị phá vỡ.
Điện cực: Hai điện cực, một đầu vào và một đầu ra, là các phần kim loại dẫn điện nằm trong cầu chì, chịu trách nhiệm cho việc truyền dòng điện.
Lớp chất cách điện: Để đảm bảo an toàn và tránh ngắn mạch, cầu chì ô tô thường có lớp chất cách điện bên trong. Lớp này cách ly điện cực và ngăn chặn mạch điện bị ngắn mạch hoặc hỏng hóc.
Có hai loại cầu chì phổ biến trên thị trường hiện nay: cầu chì lưỡi dao và cầu chì ống thủy tinh. Mỗi loại này được chia thành nhiều chủng loại khác nhau, tùy thuộc vào kích thước, thiết kế và mục đích sử dụng.
Micro: Là loại nhỏ nhất, đi kèm với hai ngạnh micro 2 và ba ngạnh micro 3.
Standard (APR, ATC, ATO): Thiết kế nhỏ gọn, sử dụng rộng rãi trong nhiều loại xe hơi và xe tải.
Mini (APM, ATM): Cấu hình thấp, thiết kế nhỏ gọn hơn loại Standard.
Maxi (APX): Có cường độ dòng điện cao hơn, thường được trang bị trên các loại xe hạng nặng.
Loại D: Có hai kích thước là loại 5x20mm và loại 6x30mm, với mức điện áp từ 0.2A đến 30A. Thường có giá thành rẻ.
Loại liên kết dạng ống (HRC): Thiết kế tương tự như loại D, nhưng được bọc bên ngoài bằng một lớp bột làm đầy, đảm bảo tính đáng tin cậy và thời gian gián đoạn ít hơn khi có sự cố cao.
Cầu chì hoạt động dựa trên nguyên lý thời gian phản ứng với dòng điện, gọi là đặc tính Ampe - giây. Khi dòng điện đột ngột tăng trong hệ thống điện của ô tô, cầu chì sẽ phản ứng bằng cách tự động chảy hoặc uốn cong để tách ra khỏi mạch điện. Điều này xảy ra nhanh chóng hơn khi dòng điện lớn hơn.
HEAD (LOW): Cầu chì đèn cos – chiếu gần
HEAD (HIGHT): Cầu chì đèn pha – chiếu xa
FOG LAMP: Cầu chì đèn sương mù
TAIL (INT): Cầu chì đèn hậu bên trong
TAIL (EXT): Cầu chì đèn hậu bên ngoài
STOP: Cầu chì đèn phanh
HAZARD: Cầu chì đèn khẩn cấp
METER: Cầu chì đèn đồng hồ taplo
TURN: Cầu chì đèn báo rẽ
DOME: Cầu chì đèn trần
HORN: Cầu chì còi xe
HEATER: Cầu chì sưởi – quạt gió
A/CON: Cầu chì điều hòa xe (máy lạnh)
D/LOCK: Cầu chì khóa cửa
P/WINDOW: Cầu chì cửa kính điện
RR DEF: Cầu chì sấy kính sau
CIGAR: Cầu chì đầu tẩu
WIPER: Cầu chì gạt mưa
ENGINE: Cầu chì qua hệ thống điện điều khiển động cơ
SUB Start: Cầu chì đề xe
MEMORY: Cầu chì bộ nhớ
AIR SUS: Cầu chì hệ thống treo
RAD: Cầu chì quạt két nước
ALT: Cầu chì máy phát điện
FITER: Cầu chì tụ lọc
TOWING: Cầu chì rơ mooc
SPARE: Dự phòng
FUSE PULER: Kẹp rút cầu chì khi thay
Cầu chì ô tô có thể cháy do một số vấn đề trong hệ thống điện của xe. Dưới đây là một số nguyên nhân có thể gây ra hiện tượng này:
Quá tải dòng điện: Nếu dòng điện trong mạch điện của xe vượt quá khả năng chịu đựng của cầu chì, nhiệt độ của lõi chì tăng lên đáng kể, khiến lõi chảy và gây cháy.
Ngắn mạch: Một sự cố ngắn mạch có thể tạo ra dòng điện cực kỳ cao trong thời gian ngắn. Nếu cầu chì không kịp phá vỡ mạch điện để ngăn chặn, nhiệt độ có thể tăng cao, gây chảy lõi chì và cháy.
Cầu chì không đúng thông số kỹ thuật: Sử dụng cầu chì không phù hợp với yêu cầu dòng điện và công suất của hệ thống xe có thể gây quá tải và cháy cầu chì.
Hỏng hóc trong hệ thống điện: Sự cố như dây điện bị chập, kết nối không đúng hoặc linh kiện điện tử hỏng có thể tạo ra nguy cơ chập điện và gây cháy cầu chì.
Để kiểm tra cầu chì ô tô, bạn cần chuẩn bị một thiết bị kiểm tra mạch điện có đèn LED để dễ quan sát trong điều kiện tối.
Bước 1: Mở hộp cầu chì và sử dụng sơ đồ bố trí để xác định vị trí cầu chì cần kiểm tra.
Chú ý: Luôn ngắt toàn bộ nguồn điện trước khi tiến hành kiểm tra để đảm bảo an toàn.
Bước 2: Đặt thiết bị kiểm tra vào điểm nối giữa cầu chì và bảng mạch điện để kiểm tra tình trạng thông mạch của cầu chì.
Nếu đèn LED trên thiết bị sáng: Điều này cho biết cầu chì đang thông mạch, tức là không có hỏng hóc.
Nếu đèn LED không sáng: Điều này chỉ ra rằng cầu chì đã bị hỏng.
Nếu phát hiện cầu chì bị hỏng, bạn có thể thực hiện các bước sau:
Bước 1: Sử dụng kẹp hoặc kìm nhỏ để gắp cầu chì bị hỏng ra khỏi bảng mạch.
Bước 2: Kiểm tra chỉ số Ampe của cầu chì bị hỏng hoặc xem thông số được in trên nắp cầu chì. Sau đó, mua cầu chì mới có chỉ số Ampe tương đương.
Bước 3: Sử dụng kẹp hoặc kìm để gắp và gắn cầu chì mới vào vị trí của cầu chì cũ.
