Ắc quy bộ lưu điện là gì? Những lưu ý khi sử dụng và thay mới

Ắc quy bộ lưu điện (UPS) đóng vai trò quan trọng đảm bảo cung cấp nguồn điện ổn định khi lưới điện gặp sự cố. Nhờ vậy, các thiết bị điện tử nhạy cảm như máy tính, thiết bị y tế, hệ thống an ninh,... vẫn có thể hoạt động bình thường, tránh khỏi nguy cơ hư hỏng do mất điện đột ngột.

Ắc quy bộ lưu điện là gì?

Ắc quy bộ lưu điện là một loại ắc quy được thiết kế đặc biệt cho các thiết bị lưu trữ điện như UPS. Đây là loại ắc quy có khả năng sạc điện, biến đổi, ổn áp và cung cấp điện năng tức thời cho các thiết bị tải như máy tính, cửa cuốn, camera, thang máy, thiết bị y tế và nhiều thiết bị khác.

Về mặt kỹ thuật, ắc quy bộ lưu điện thường sử dụng loại ắc quy khô, kín khí. Điều này được lựa chọn vì tính an toàn cao hơn, đặc biệt khi ắc quy tiếp xúc với điện gần như liên tục. Loại ắc quy này cũng có khả năng nạp điện nhanh chóng, tuổi thọ cao và không cần bổ sung điện dịch (axit) trong quá trình sử dụng, chỉ cần sạc lại hoặc thay mới khi cần.

Trên thị trường hiện nay, có hai loại chính của ắc quy: khô (kín khí) và nước (hở). Trong đó, dòng UPS thường sử dụng loại ắc quy khô, kín khí vì tính an toàn và hiệu suất cao hơn. Đặc điểm này giúp giảm thiểu rủi ro và đảm bảo hoạt động ổn định của hệ thống UPS.

Một số tiêu chí quan trọng khi so sánh ắc quy axit thông thường (loại hở) và ắc quy axit loại kín khí bao gồm:

• Giá thành: ắc quy axit thông thường thường rẻ hơn so với loại kín khí.

• Trạng thái khi nạp điện và dòng nạp cho phép: loại hở có thể phát sinh khí cháy hoặc khí có mùi khói chịu, trong khi loại kín khí thì không.

• Chế độ bảo dưỡng: loại hở cần phải bổ sung điện dịch trong quá trình sử dụng, trong khi loại kín khí không cần.

• Tuổi thọ: ắc quy axit loại kín khí thường có tuổi thọ cao hơn so với loại hở.

Đối với bộ lưu điện, cách sử dụng ắc quy phụ thuộc vào loại UPS được sử dụng. Có hai loại chính: UPS tích hợp sẵn ắc quy bên trong và UPS sử dụng ắc quy ngoài hoặc tủ ắc quy rời. Mỗi loại này có ưu nhược điểm và được sử dụng cho các mục đích khác nhau.

Phân loại 

Trên thị trường hiện nay, có ba loại chính của ắc quy được sử dụng cho bộ lưu điện, bao gồm ắc quy AGM, ắc quy AGM-Gel và ắc quy Pure Gel.

Ắc quy axit chì nước (Ắc quy AGM):

Đây là loại ắc quy được làm từ các sợi thủy tinh thấm dung dịch axit điện phân, giúp tạo ra điện năng. Loại này có giá thành rẻ và dễ chế tạo. Tuy nhiên, dung dịch điện phân có thể bị phân tầng và bay hơi, làm giảm tuổi thọ của ắc quy.

Ắc quy AGM-Gel (SEMI-GEL):

Loại này giúp khắc phục một phần nhược điểm của ắc quy AGM bằng cách sử dụng Gel để hạn chế hiện tượng bay hơi trong quá trình tích điện. Tuy nhiên, dung dịch điện phân vẫn chiếm tỉ lệ lớn trong loại ắc quy này, làm giảm hiệu suất.

Ắc quy Gel thuần (PURE GEL):

Để hoàn toàn khắc phục vấn đề bay hơi, ắc quy Gel thuần được phát triển. Loại này sử dụng công nghệ Gel để tạo ra màng Gel phủ kín bề mặt bản cực, giúp tăng tuổi thọ và chịu nhiệt độ môi trường cao hơn.

Những thương hiệu ắc quy lưu điện phổ biến

Dưới đây là danh sách các thương hiệu ắc quy bộ lưu điện phổ biến trên thị trường, được sắp xếp theo thứ tự khác:

Long (Việt Nam):

Thương hiệu ắc quy Long rất quen thuộc tại Việt Nam, với sản phẩm chất lượng và giá thành phải chăng. UPS APC cũng sử dụng ắc quy Long cho một số model của họ.

Vision:

Thương hiệu ắc quy Vision cũng rất phổ biến trên thị trường với các sản phẩm chất lượng và tuổi thọ dài. Các sản phẩm của Vision thường được trang bị cho các bộ lưu điện chuyên dụng như Schneider, Socomec, Legrand,...

CSB (Đài Loan):

CSB là một thương hiệu nổi tiếng về chất lượng, được sử dụng bởi nhiều hãng sản xuất UPS hàng đầu như APC, Santak,... Ắc quy CSB được đánh giá cao về tuổi thọ và đa dạng về giá thành và công suất.

Panasonic:

Panasonic cung cấp các loại ắc quy chuyên biệt cho các dòng UPS của Santak, với chất lượng và uy tín thương hiệu được khẳng định.

Fiamm (Ý):

Fiamm là một thương hiệu có xuất xứ từ Ý, sản phẩm của họ thường được sử dụng kèm với các thương hiệu lớn như Riello và Socomec. Mặc dù giá thành có phần cao nhưng chất lượng của sản phẩm được đánh giá cao.

Cách bảo quản ắc quy lưu điện

Để bảo quản ắc quy lưu điện đúng cách, bạn cần:

• Giữ nhiệt độ ổn định (20-25 độ C) và tránh môi trường ẩm ướt.

• Sạc và xả ắc quy theo hướng dẫn của nhà sản xuất.

• Kiểm tra định kỳ để đảm bảo hiệu suất và tránh tổn thương.

• Tránh xả hết năng lượng trước khi sạc lại.

• Bảo vệ ắc quy khỏi va chạm và ánh nắng mặt trời trực tiếp.

Khi nào cần thay thế bộ lưu điện 

Việc thay thế bộ lưu điện (UPS) phụ thuộc vào các yếu tố sau:

• Tuổi thọ: Nếu UPS đã vượt qua tuổi thọ khuyến nghị hoặc gặp nhiều vấn đề kỹ thuật, cần xem xét thay thế.

• Hiệu suất giảm: Nếu hiệu suất của UPS giảm đáng kể hoặc không cung cấp nguồn điện dự phòng đáng tin cậy, cần thay thế để cải thiện hiệu suất.

• Nâng cấp công nghệ: Trong trường hợp dự án mở rộng hoặc nâng cấp công nghệ, có thể cần nâng cấp UPS để đảm bảo phù hợp với yêu cầu mới.

• Thay đổi yêu cầu công suất: Nếu yêu cầu công suất thay đổi, cần thay thế bằng một UPS có công suất lớn hơn.