Vòng bi bạc đạn là gì? Cấu tạo, công dụng & phân loại (2025)

Vòng bi (bạc đạn) là một trong những chi tiết cơ khí quan trọng, góp phần đảm bảo chuyển động trơn tru, giảm ma sát và tăng tuổi thọ cho máy móc.

Bạn có bao giờ tự hỏi làm thế nào mà bánh xe ô tô, cánh quạt, hay các dây chuyền sản xuất khổng lồ có thể quay hàng ngàn vòng mỗi phút một cách trơn tru và bền bỉ? Bí mật nằm ở một linh kiện cơ khí nhỏ bé nhưng mang sức mạnh to lớn: vòng bi, hay còn được biết đến với cái tên quen thuộc là bạc đạn.

Vòng bi bạc đạn là gì?

Vòng bi (tên tiếng Anh: Bearing), hay bạc đạn, là một chi tiết cơ khí chính xác được thiết kế để giảm ma sát giữa các bộ phận chuyển động. Nhiệm vụ cốt lõi của nó là hỗ trợ các bộ phận quay (như trục) hoặc chuyển động tịnh tiến, định vị chúng và truyền tải trọng.

Nguyên lý hoạt động của vòng bi dựa trên việc thay thế ma sát trượt bằng ma sát lăn. Hãy tưởng tượng việc đẩy một vật nặng trên sàn sẽ khó khăn hơn rất nhiều so với việc đẩy nó trên các con lăn. Vòng bi hoạt động theo cách tương tự, các viên bi hoặc con lăn bên trong nó sẽ lăn giữa hai bề mặt, giúp giảm đáng kể lực cản, tiết kiệm năng lượng và giảm mài mòn. Nhờ đó, máy móc có thể vận hành mượt mà, nhanh hơn và hiệu quả hơn.

Các thương hiệu hàng đầu thế giới như SKF đã không ngừng cải tiến công nghệ, mang đến những sản phẩm vòng bi với độ chính xác và tuổi thọ vượt trội, đáp ứng những yêu cầu khắt khe nhất của ngành công nghiệp hiện đại.

Cấu tạo của vòng bi bạc đạn

Chúng được cấu tạo bởi 4 bộ phận chính là:

• Vòng ngoài,
• Vòng trong,
• Con lăn
• Vòng cách.
• Và ngoài ra, vòng bi công nghiệp còn thêm một bộ phận nữa là phớt.

Chi tiết từng phần như sau:

• Vòng ngoài và vòng trong

Một vòng bi bạc đạn sẽ có vòng ngoài được lắp cố định với phần vỏ máy, vòng trong được lắp cố định với phần trục máy. Và tuỳ thuộc vào từng loại vòng bi mà mặt bên trong của vòng bi có rãnh hình cầu hoặc hình trụ côn.

• Con lăn

Mỗi loại vòng bi bạc đạn sẽ có những con lăn khác nhau. Một số con lăn thông dụng là: con lăn cầu, con lăn tang trống, con lăn hình côn, con lăn tr, con lăn hình kim….

• Vòng cách

Nó có công dụng chính là dùng để định vị viên bi tại những khoảng cách cố định giữa các rãnh bi. Thường sẽ có 3 loại chính sau là: vòng cách bằng thép, vòng cách bằng đồng và vòng cách bằng nhựa.

Từng loại vòng cách sẽ có những ưu điểm và nhược điểm nổi bật và khác nhau. Bởi vậy trong công việc cũng tuỳ vào mục đích sử dụng mà có thể chọn ra vòng cách phù hợp.

• Phớt

Đây là bộ phận được thêm ở một số vòng bi với mục đích là giữ mỡ và chắn bụi. Và cùng tuỳ thuộc vào từng ứng dụng mà chọn ra phớt làm từ sắt hoặc nhựa.

Công dụng vòng bi là gì?

Được đánh giá là chi tiết máy quan trọng và hữu ích bởi nó chứa những ưu điểm rõ ràng và ưu việt. Nhiều người ví vòng bi như là “trái tim” của thiết bị máy móc. Vòng bi bạc đạn có những công dụng chính như sau:

• Chịu lực và chịu tải

Vòng bi bạc đạn có công dụng đầu tiên là chịu lực và chịu tải tốt. Đây cũng được xem là chức năng chính của vòng bi. Bởi chỉ cần là một chiếc vòng bị nhỏ là vật thì các thiết bị có thể chống đỡ và chịu được tác động của lực theo nhiều hướng khác nhau.

Tuỳ thuộc vào cấu tạo của mỗi vòng bi mà sẽ có những chức năng khác nhau, phù hợp với từng môi trường làm việc để làm sao có thể mang đến hiệu quả tốt và phát huy tốt được khả năng tốt nhất có thể.

• Giảm ma sát giữa các bộ phận chuyển động xoay

Ma sát được xem là lực gián tiếp hoặc trực tiếp tác động lên để làm suy giảm nguồn lực ban đầu của máy. Từ đó dẫn đến hiệu suất lao động giảm đi. Và nhờ có vòng bi mà các thiết bị sẽ giảm được lực ma sát rất lớn làm cho nguồn lực và tốc độ máy được nhanh hơn.

• Hỗ trợ xoay cho các bộ phận của máy

Vòng bi bạc đạn cũng có công dụng hỗ trợ xoay cho các bộ phận của máy và giúp truyền chuyển động của máy. Nhờ vào đó mà máy sẽ hoạt động được liên tiếp và ổn định mà vẫn có thể đảm bảo rằng các chi tiết máy cũng như sự phụ thuộc trong chuỗi quy trình làm việc của máy được hiệu quả.

• Định vị trục, định vị chi tiết quay

Định vị trục và định vị chi tiết quay được xem là chức năng quan trọng của vòng bi. Nó giúp máy hay các chi tiết không bị rời xa khỏi vị trí kho hoạt động. Và nhờ vào đó mà hiệu suất làm việc được nâng cao và giảm thiểu đi được chi phí sửa chữa cho các doanh nghiệp.

Vòng bi bạc đạn giúp tăng cường các chức năng của máy móc và thiết bị và đặc biệt còn giúp tiết kiệm năng lượng một cách tối đa nhất có thể. Ngoài ra, nó còn là một trợ thủ đắc lực, âm thầm, một chi tiết máy quan trọng cho sự vận hành ổn định của máy móc thiết bị và đảm bảo được hiệu suất cao nhất có thể.

Ký hiệu vòng bi có ý nghĩa như thế nào?

Ở trên vòng bi bạc đạn có những con số và không biết chúng có ý nghĩa như thế nào? Trên vòng bi bạc đạn có những thông số khác nhau như 608, 6203, 6204, 6205, 6026… Mỗi một thông số đều mang những ý nghĩa riêng.

• Nếu như vòng bi bạc đạn có ghi là 6206 ZZ. Thì tức là tính từ phải thì 2 số đầu tiên chỉ kích thước vòng trong ứng với kích thước trụ và số thứ ba là hạng ổ bi. Cụ thể như sau: nếu hãng ổ bị là 8, 9 là siêu nhẹ; 1,7 là đặc biệt nhẹ; 2,5 là ổ bi hạng nhẹ; 3,6 là hạng trung và 4 là hạng nặng.
• Số thứ 4 trong thông số là chỉ loại ổ bi, 0 là ổ bi đỡ 1 dãy, 1 là ổ bi đỡ lòng cầu 2 dãy, 2 là ổ bi đỡ bi đũa, 3 là ổ bi đũa lòng cầu 2 dãy, 4 là ổ bi kim, 5 là ổ đỡ trụ xoắn, 6 là ổ bi đỡ chặn, 7 là ổ bi đỡ côn…

• Về hai chữ cuối ZZ là ổ bi có nắp chặn mỡ cả 2 phía. Và ngoài ra nó cũng có thể là các chữ số khác như 2RS có nắp chặn chịu áp lực, Z hay ZZ hay 2RS là thông số để chỉ bạc đạn có 1 hoặc 2 nắp che mỡ.

Có bao nhiêu loại vòng bi bạc đạn?

Vòng bi bạc đạn có nhiều loại nhiều size nhưng các loại phổ biến nhất là: vòng bi cầu, vòng bi đũa, vòng bi côn, vòng bi kim, vòng bi tang trống...

#1 Vòng bi cầu (Ball Bearings)

Là loại phổ biến nhất, sử dụng các viên bi tròn làm phần tử lăn.

• Đặc điểm: Chịu tải hướng kính tốt, chịu tải hướng trục ở mức độ nhất định, phù hợp cho ứng dụng tốc độ cao.

• Ứng dụng: Động cơ điện, quạt, bơm, hộp số, bánh xe,...

• Loại phổ biến: Vòng bi cầu rãnh sâu (Deep Groove Ball Bearings), vòng bi cầu đỡ chặn (Angular Contact Ball Bearings).
  

Ví dụ: Vòng Bi Cầu Rãnh Sâu SKF 6000-2RSH (10x26x8) Phốt Cao Su NBR Tiếp Xúc (Hai Bên); Vòng Bi Tiếp Xúc Góc 30⁰ Hai Dãy SKF 3206 A-2ZTN9/MT33 (30x62x23.8) Hai Nắp Thép, Rế Nhựa

#2 Vòng bi đũa (Cylindrical Roller Bearings)

Sử dụng các con lăn hình trụ làm phần tử lăn, tiếp xúc đường với rãnh lăn.

• Đặc điểm: Khả năng chịu tải hướng kính rất lớn do diện tích tiếp xúc rộng, phù hợp cho ứng dụng tốc độ cao. Một số loại có thể cho phép dịch chuyển trục tương đối giữa các vòng. Khả năng chịu tải hướng trục kém hoặc không có, tùy thuộc vào thiết kế vòng cách.

• Ứng dụng: Động cơ điện công suất lớn, hộp số công nghiệp, trục khuỷu, máy bơm, máy nén khí, động cơ đốt trong.

• Loại phổ biến: Vòng bi đũa một dãy (NU, NJ, NUP, N), vòng bi đũa hai dãy, vòng bi đũa nhiều dãy.

#3 Vòng bi côn (Tapered Roller Bearings)

Là loại vòng bi sử dụng các con lăn hình côn và các rãnh lăn hình côn.

• Đặc điểm: Có khả năng chịu tải hướng kính (radial load) và tải hướng trục (axial load) kết hợp rất cao, đặc biệt tốt trong các ứng dụng có tải trọng lớn và va đập. Thường được lắp đặt theo cặp để chịu tải hướng trục từ cả hai phía.

• Ứng dụng: Bánh xe ô tô, hộp số xe tải, trục truyền động, máy cán, thiết bị khai thác mỏ, máy nông nghiệp.

• Loại phổ biến: Vòng bi côn một dãy, vòng bi côn hai dãy, vòng bi côn bốn dãy.
  
  
  

#4. Vòng bi kim (Needle Roller Bearings)

Là loại vòng bi đũa có đường kính con lăn rất nhỏ so với chiều dài của chúng (tỉ lệ L/D > 2.5).

• Đặc điểm: Có khả năng chịu tải hướng kính cao trong một không gian rất nhỏ gọn (tiết kiệm không gian), phù hợp cho ứng dụng hạn chế về không gian lắp đặt. Có thể không có vòng trong hoặc vòng ngoài tùy thiết kế.

• Ứng dụng: Hộp số ô tô, hệ thống lái, điều hòa không khí, dụng cụ cầm tay, máy bơm, động cơ 2 thì.
  
  
  

#5 Vòng bi chặn (Thrust Bearings)

Được thiết kế đặc biệt để chịu tải trọng hướng trục (axial load).

• Đặc điểm: Không phù hợp để chịu tải hướng kính. Có thể là vòng bi chặn cầu (sử dụng bi tròn) hoặc vòng bi chặn đũa (sử dụng con lăn hình trụ/côn).

• Ứng dụng: Trục vít, bàn quay, thiết bị nâng hạ, trục chính máy công cụ, ly hợp ô tô.

• Loại phổ biến: Vòng bi chặn cầu, vòng bi chặn côn, vòng bi chặn đũa.
  

>>> 10000+ Mã Sản Phẩm Bulong: https://mecsu.vn/san-pham/bulong.Jea

>>> 800+ Mã Sản Phẩm Long Đền: https://mecsu.vn/san-pham/long-den.WR

>>>800+ Mã Sản Phẩm Đai Ốc: https://mecsu.vn/san-pham/tan-dai-oc.GB1j

 Mời anh em xem thêm nhé:

•  Tắc kê đạn: Kích thước và cách sử dụng
•  Cách tính số vòng dây quấn biến áp xung
•  Bảng tra kích thước vòng bi bạc đạn chuẩn xác

Trên đây là những thông tin về vòng bi bạc đạn, cấu tạo và công dụng của nó. Với những thông tin trên hy vọng anh em có thể hiểu thêm về vòng bi bạc đạn và biết thêm những ứng dụng của nó. Cám ơn anh em đã theo dõi bài viết!