Khi vòng bi (bi, đũa, đũa côn, hoặc đẩy) trong máy móc hỏng, việc tháo và thay thế không hề đơn giản nếu không hiểu rõ cách làm
Cách tháo và thay thế vòng bi đúng chuẩn
Đăng bởi: "Anh Thợ Điện Đụng – Chuyên Gia Cơ Khí”
Khi vòng bi (bi, đũa, đũa côn, hoặc đẩy) trong máy móc hỏng, việc tháo và thay thế không hề đơn giản nếu không hiểu rõ cách làm. Vòng bi hỗ trợ chuyển động và truyền lực giữa các bộ phận, như bánh xe ô tô giảm ma sát khi tiếp xúc đường. Tuy nhiên, việc gắn chặt vào trục hoặc vỏ khiến việc tháo gỡ trở thành "cực hình" nếu không khéo léo. Hôm nay, mình cùng Mecsu – đại lý phân phối vòng bi SKF chính hãng – sẽ hướng dẫn chi tiết cách tháo và thay vòng bi.
Cách vòng bi được lắp đặt
Vòng bi được gắn với ba kiểu lắp ghép chính:
-
Khe hở (Clearance Fit): Hai bề mặt không tiếp xúc, thường dùng cho vòng tĩnh, dễ tháo gỡ nhưng cần tải tĩnh để cố định.
-
Bám chặt (Interference Fit): Đường kính trục lớn hơn lỗ vòng trong, cần ép hoặc thay đổi nhiệt độ (làm lạnh trục, làm nóng vòng bi) để lắp. Phổ biến cho vòng quay.
-
Kết hợp (Transition Fit): Giữa khe hở và bám chặt, cần ép nhẹ, phụ thuộc dung sai gia công.
Do độ chính xác cao và chi phí gia công lớn, anh em cần tránh làm hỏng trục hoặc vỏ khi tháo lắp. Mecsu khuyên kiểm tra kỹ loại lắp ghép trước khi bắt đầu.
Cách tháo vòng bi
Phương pháp tháo phụ thuộc vào kiểu lắp:
Dụng cụ tháo vòng bi
-
Dụng cụ kéo ngoài (External Puller): Dùng cho trục, có 2-3 càng bám sau vòng ngoài, kết hợp ốc xoáy hoặc thủy lực để kéo. Phù hợp khi cả hai mặt vòng bi tiếp cận được.
-
Kẹp tháo (Bearing Clamps): Dùng khi mặt sau không tiếp cận, kẹp vào mép vòng bi để đẩy ra, tạo khe cho kéo ngoài.
-
Dụng cụ kéo trong (Internal Puller): Dùng cho vòng bi bám chặt trong vỏ, có càng ngược bám sau vòng trong, kết hợp búa trượt (slide hammer) để gõ ra dần.
Quy trình tháo
-
Làm sạch bề mặt: Lau sạch gỉ, bụi, mỡ cặn bằng dung môi để giảm lực kéo và bảo vệ bề mặt gia công.
-
Sử dụng dụng cụ: Chọn kéo phù hợp, áp dụng lực đều để tháo mà không làm cong trục hoặc rách vỏ.
Mecsu lưu ý: Tránh dùng bánh cắt hoặc mỏ hàn – chúng dễ hỏng máy và nguy hiểm.
Cách thay thế vòng bi
Chuẩn bị trước khi lắp
-
Làm sạch: Lau sạch trục và vỏ, loại bỏ gỉ hoặc bụi để tránh làm hỏng vòng bi mới.
-
Không bôi trơn bề mặt lắp: Chỉ bôi mỡ vào đường ray, không bôi vào khe hở hoặc bám chặt để tránh trơn trượt.
Quy trình lắp
-
Dùng ép hoặc dụng cụ chuyên dụng: Với bám chặt, làm nóng vòng bi (khoảng 80-100°C) và làm lạnh trục, sau đó ép đều bằng máy ép. Tránh dùng búa đập một bên, vì lực không đều có thể hỏng bi hoặc vòng.
-
Sử dụng giá đỡ: Đảm bảo lực ép phân bố đều quanh vòng bi, tránh truyền qua bi lăn – phần không chịu được lực ngang.
Kiểm tra sau lắp
Mẹo từ thực tế
-
Kiểm tra loại lắp: Xác định rõ khe hở hay bám chặt để chọn dụng cụ phù hợp.
-
Dụng cụ chất lượng: Đầu tư kéo chuyên dụng (như SKF TMFT series) để bảo vệ máy móc.
-
An toàn: Đeo kính và găng tay, tránh lực đột ngột gây chấn thương.
-
Hỗ trợ chuyên gia: Nếu khó, liên hệ Mecsu qua 0986 807 883 hoặc mecsu.vn để được tư vấn.
Tháo và thay vòng bi đúng cách giúp duy trì sức khỏe máy móc, tránh hỏng hóc do kỹ thuật vụng về. Từ làm sạch, chọn dụng cụ, đến ép lắp đều, anh em cần cẩn thận để bảo vệ trục và vỏ. Với sự hỗ trợ từ Mecsu, anh em dễ dàng thay vòng bi SKF chính hãng, tối ưu hiệu suất (26/06/2025). Cùng áp dụng ngay để máy móc luôn "chạy khỏe" nhé!
Nguồn tham khảo
-
Thông tin từ Mecsu.vn, cập nhật 06/2025.
-
Hướng dẫn từ Tuli Shop (tuli-shop.com), 11/2023.
-
Kinh nghiệm thực tế từ cộng đồng cơ khí Việt Nam.
Mời anh em xem thêm nhé:
Nào giờ thì còn chần chừ gì hãy nhanh tay truy cập ngay Website của chúng tôi để tìm kiếm một sản phẩm ưng ý anh nhé.
Tán Lục Giác (443)
Tán Hàn - Weldnut (33)
Tán Keo - Lock Nut (162)
Tán Khía - Flange Nut (49)
Tán Bầu (34)
Tán Khóa (30)
Tán Cánh Chuồn (16)
Tán Cài (6)
Tán Vuông (11)
Vú Mỡ (Nipple Grease) (30)
Nut-With Knurled Heads (24)
Quick-Lock Nuts (16)
Blocks for Adjusting Bolts (207)
Threaded Stopper Blocks (52)
Bearing Lock Nuts (78)
Con Lăn Bi Loại Ép Chặt (24)
Con Lăn Bi Loại Thân Lục Giác (22)
Con Lăn Bi Loại Thân Tròn (5)
Con Lăn Bi Loại Đế Mặt Bích (4)
Con Lăn Bi Loại Đinh Tán Đầu Tròn (4)
Con Lăn Bi Loại Vít Cấy (12)
Con Lăn Bi Loại Đẩy Bi Có Ren (3)
Con Lăn Bi Loại Đẩy Bi Không Ren (3)
Ball Rollers Press (1)
Ball Plungers Roller (10)
Press Fit Plungers Roller (6)
Kéo Cắt Đa Năng 
