Siphon (Xi Phông) Là Gì? Tất Tần Tật Về Cấu Tạo, Nguyên Lý & Ứng Dụng

Nhiều anh em đã nghe thấy tên gọi Siphon nhưng chưa biết nó là gì? Nó có cấu tạo và hoạt động như thế nào? Thương hiệu nào nên sử dụng hiện nay. Vậy để có thể trả lời chi tiết những ý đó thì hãy tìm hiểu ngay trong bài viết dưới đây, để biết rõ chi tiết, tỉ mỉ hơn.

1. Siphon (Xi Phông) là gì?

Siphon (hay thường gọi là Xi Phông) là một thuật ngữ chung để chỉ các thiết bị hoặc hiện tượng liên quan đến dòng chảy của chất lỏng thông qua một ống theo một nguyên lý đặc biệt.

Trong ứng dụng phổ biến nhất về hệ thống ống nước dân dụng, Siphon (Xi Phông) chính là bộ phận có hình dáng cong chữ U (hoặc chữ P), được lắp đặt ngay bên dưới đường ống thoát nước của bồn cầu, chậu rửa tay (lavabo), chậu rửa bát...

Tác dụng chính của bộ phận này (trong hệ thống ống nước) là:

• Dẫn nước thải từ trên xuống đường ống thoát nước chính.
• Ngăn mùi hôi từ đường ống cống thoát ra ngoài nhờ lượng nước luôn được giữ lại ở đoạn cong chữ U (tạo thành một "nút nước" chặn khí).
• Ngăn chặn côn trùng từ đường ống xâm nhập vào nhà.

(Định nghĩa về nguyên lý siphon vật lý - chất lỏng chảy lên cao mà không cần bơm - ít liên quan trực tiếp đến ứng dụng xi phông ống nước thông thường).

→ Cấu tạo siphon (xi phông ống nước)

Cấu tạo của một bộ siphon dùng cho chậu rửa thường bao gồm 5 bộ phận chính là:

• Rốn xả nước (Basket Strainer/Drain Flange): Bộ phận lọc rác, gắn trực tiếp vào lỗ thoát trên chậu rửa.
• Gioăng cao su (Washers/Gaskets): Làm kín các mối nối, tránh rò rỉ nước.
• Ốc vặn (Nuts): Dùng để siết chặt các bộ phận lại với nhau.
• Xi phông (P-Trap hoặc S-Trap): Đoạn ống cong chữ U hoặc chữ P nơi giữ lại nước để ngăn mùi.
• Ống dẫn chất thải (Tailpiece/Drain Pipe): Phần ống nối từ xi phông ra ống thoát nước trong tường hoặc sàn.

Về kích thước của Siphon dùng cho ống thoát nước thải, có hai loại phổ biến là đường kính ống D60 (phi 60mm) và D90 (phi 90mm). Xi phông D90 thường dùng cho các đường ống thoát chính, bồn cầu hoặc nơi cần thoát nước lớn, còn xi phông D60 (hoặc nhỏ hơn như D48, D42) thường dùng cho chậu rửa mặt, chậu rửa bát.

→ Cách hoạt động của xi - phông ống nước

Về cách hoạt động của xi phông được hoạt động như sau:

Xi phông hoạt động dựa trên nguyên lý bình thông nhau và trọng lực.

Khi nước từ chậu rửa chảy xuống, nó sẽ đi qua đoạn ống cong chữ U của xi phông và tiếp tục chảy ra ống thoát chính nhờ trọng lực. Sau khi nước ngừng chảy, một lượng nước nhất định sẽ luôn được giữ lại trong lòng ống cong chữ U. Lượng nước này tạo thành một "nút chặn", ngăn không cho khí hôi từ hệ thống cống thoát ngược trở lại và thoát ra ngoài qua miệng chậu rửa.

Nhờ nguyên lý này, quá trình thoát nước thải diễn ra nhanh chóng, đồng thời ngăn chặn hiệu quả mùi hôi và côn trùng.

2. Chất liệu nào phổ biến để làm xi - phông?

Siphon đang được sản xuất với nhiều chất liệu đa dạng. Để có thể phù hợp với tài chính và mục đích sử dụng, anh em có thể chọn các chất liệu sau:

#1 Nhựa (Plastic)

Được nhắc đến đầu tiên chính là nhựa (thường là PVC hoặc ABS). Chất liệu này có giá thành rẻ nhất, nhẹ, dễ lắp đặt và không bị ăn mòn, nên được sử dụng rất rộng rãi. Ví dụ như xi phông chậu rửa mặt nhựa, bộ xi phông bằng nhựa dành cho bồn cầu, chậu rửa bát...

Để có thể sử dụng được lâu dài và đảm bảo sự an toàn, anh em nên chọn loại nhựa có chất lượng tốt (như PVC), chịu được nhiệt độ nước nóng (nếu dùng cho chậu rửa bát). Có thể lựa chọn kích thước phù hợp như D90 hoặc D60 tùy thuộc vào nhu cầu.

#2 Inox (Stainless Steel)

Xi phông inox cũng là lựa chọn phổ biến, đặc biệt là cho chậu rửa bát hoặc lavabo cần tính thẩm mỹ. Inox có độ bền cao, chịu áp lực tốt, bề mặt sáng bóng, hiện đại, và quan trọng là không bị hoen gỉ trong môi trường ẩm ướt.

Với những ưu điểm vượt trội ấy nên giá thành của ống xi phông chậu rửa mặt/bát bằng inox thường cao hơn ống nhựa.

#3 Thép (Steel)

Xi phông thép thường được làm từ thép không gỉ hoặc thép mạ. Nó có độ bền cơ học cao, chịu va đập tốt. Xi phông thép ống cứng thường ít dùng trong dân dụng hơn inox hay nhựa, nhưng có thể được ứng dụng trong một số hệ thống công nghiệp hoặc các công trình đặc biệt.

#4 Đồng mạ Crom (Chrome-Plated Brass)

Nghe "xi phông kính" có vẻ lạ, nhưng thực chất đây là cách gọi dùng cho các bộ xi phông có tính thẩm mỹ cao, thường lắp đặt lộ thiên bên dưới các chậu rửa mặt bằng kính hoặc lavabo kiểu hiện đại. Vật liệu chính thường là đồng nguyên chất được mạ một lớp Crom sáng bóng bên ngoài.

Loại này có độ bền rất cao, chống ăn mòn tốt và cực kỳ sang trọng, nhưng giá thành cũng đắt nhất.

3. Ứng dụng Siphon trong cuộc sống

Dưới đây là những ứng dụng phổ biến nhất mà Siphon (xi phông ống nước) mang đến cho cuộc sống hằng ngày:

→ Siphon chậu rửa bát

Xi phông bồn rửa bát hiện nay có rất nhiều mẫu mã và chủng loại khác nhau. Tùy vào loại chậu (1 hố, 2 hố, 3 hố) mà anh em có thể lựa chọn bộ xi phông tương ứng (đơn, đôi, ba). Chúng thường đi kèm cốc lọc rác và nắp đậy bằng inox để ngăn rác hiệu quả và chống gỉ sét.

Anh em nên chọn loại làm từ nhựa chịu nhiệt tốt hoặc inox để đảm bảo độ bền khi thường xuyên phải tiếp xúc với nước nóng và dầu mỡ.

→ Siphon chậu rửa mặt (Lavabo)

Xi phông chậu rửa mặt thường có thiết kế đơn giản, nhỏ gọn hơn xi phông rửa bát. Các loại phổ biến là xi phông nhựa, xi phông inox, hoặc xi phông đồng mạ crom (loại "ống xả chữ P" hoặc "con thỏ").

Việc lựa chọn chất liệu phụ thuộc vào tính thẩm mỹ (lắp đặt âm hay lộ thiên) và ngân sách. Cần đảm bảo các khớp nối chắc chắn, không rò rỉ.

→ Siphon thoát sàn (Phễu thu sàn có bẫy nước)

Xi phông thoát sàn (thường được tích hợp trong phễu thu sàn) được sử dụng ở mọi công trình có khu vực ẩm ướt như nhà tắm, sân thượng. Nếu hệ thống ống thoát sàn không có bẫy nước (xi phông), mùi hôi từ cống sẽ xông thẳng lên, gây khó chịu và mất vệ sinh.

→ Siphon bồn tắm

Bộ xả của bồn tắm cũng sử dụng nguyên lý xi phông để thoát nước và ngăn mùi. Chất liệu sử dụng cũng vô cùng đa dạng (nhựa, đồng mạ crom...) để phù hợp với thiết kế và giá thành của bồn tắm.

→ Siphon bồn tiểu nam

Ở bồn tiểu nam hầu hết đều có ống siphon (hoặc bộ xả có cấu tạo tương tự) được lắp đặt kín. Chức năng chính là ngăn chặn sự trào ngược mùi hôi từ đường ống thoát nước tiểu và giúp nước thải đi xuống bể chứa dễ dàng.

→ Siphon bể cá (Dụng cụ vệ sinh)

Trong lĩnh vực thủy sinh, "siphon bể cá" thường dùng để chỉ một dụng cụ vệ sinh đơn giản, hoạt động theo nguyên lý siphon vật lý. Nó là một ống nhựa dùng để hút cặn bẩn, phân cá ở đáy bể ra ngoài mà không cần dùng bơm. Anh em chỉ cần đặt một đầu ống vào bể, đầu kia thấp hơn mực nước trong bể, mồi nước ban đầu là nước sẽ tự động chảy ra.

Việc sử dụng xi phông định kỳ (ví dụ 2-3 ngày/lần) giúp giữ vệ sinh bể, giảm thiểu chất độc hại, giúp cá khỏe mạnh hơn.

→ Siphon bồn cầu

Bồn cầu hiện đại hoạt động dựa trên nguyên lý xi phông để xả thải hiệu quả. Phần ống cong chữ S hoặc chữ P tích hợp trong thân bồn cầu chính là một siphon. Nó vừa giữ lại nước để ngăn mùi, vừa tạo ra lực hút mạnh khi xả nước, giúp cuốn trôi chất thải xuống bể phốt.

→ Siphon đồng hồ áp suất (Ống siphon giảm nhiệt)

Trong công nghiệp, ống Siphon dùng cho đồng hồ đo áp suất là một thiết bị phụ kiện có hình dạng cong (chữ U hoặc vòng xoắn). Nó được lắp đặt giữa đường ống dẫn lưu chất nóng (như hơi nước) và đồng hồ đo áp suất.

Chức năng chính của ống siphon này là chứa một lượng nước ngưng tụ hoặc chất lỏng truyền nhiệt, tạo thành một lớp đệm ngăn không cho lưu chất nóng tiếp xúc trực tiếp với đồng hồ đo. Điều này giúp giảm nhiệt độ, bảo vệ đồng hồ áp suất khỏi hư hỏng do nhiệt độ cao, kéo dài tuổi thọ thiết bị.

→ Siphon đáy ao (Trong nuôi trồng thủy sản)

Không chỉ sử dụng cho bồn tắm, chậu rửa… mà hệ thống siphon còn được dùng cho cả đáy ao nuôi trồng thủy sản (đặc biệt là nuôi tôm công nghiệp).

Hệ thống siphon đáy ao được thiết kế để tự động thu gom và loại bỏ các chất thải hữu cơ (phân tôm, thức ăn thừa) lắng tụ ở giữa ao ra ngoài. Việc này giúp cải thiện chất lượng nước, giảm khí độc (NO2/NH3), hạn chế dịch bệnh và tăng năng suất nuôi trồng.

4. Hướng dẫn 04 bước lắp đặt siphon (cho chậu rửa)

Bởi cấu tạo của siphon dân dụng vô cùng đơn giản nên việc lắp đặt ống siphon không quá khó. Nhưng, tuỳ vào từng loại chậu rửa và bộ xi phông mà cách lắp đặt có thể hơi khác nhau. Dưới đây là dụng cụ cần chuẩn bị và các bước cơ bản:

→ Cần chuẩn bị gì khi làm?

• Cờ lê mỏ lết (hoặc kìm nước)
• Tua vít (nếu cần)
• Kéo (để cắt ống mềm nếu quá dài)
• Kìm
• Băng tan (cao su non) - Nên có để đảm bảo độ kín
• Khăn lau

→ Hướng dẫn lắp đặt xi - phông

1. B1: Lắp rốn xả nước: Đặt gioăng cao su vào rốn xả, sau đó đặt rốn xả vào lỗ thoát trên chậu rửa. Từ phía dưới chậu, lắp gioăng còn lại và siết chặt đai ốc để cố định rốn xả.
2. B2: Lắp bộ phận xi phông: Lắp các đoạn ống và phần cong chữ U của xi phông vào rốn xả và ống chờ thoát nước. Chú ý lắp đúng thứ tự các gioăng cao su và đai ốc trên từng mối nối.

3. B3: Siết chặt các mối nối: Dùng tay vặn chặt các đai ốc trước, sau đó dùng cờ lê mỏ lết siết vừa đủ lực (không siết quá mạnh gây vỡ ống nhựa hoặc cháy ren). Nên quấn một lớp băng tan vào các đầu ren trước khi vặn để tăng độ kín.
4. B4: Kiểm tra: Xả thử nước để kiểm tra xem siphon có hoạt động bình thường và không bị rò rỉ nước ở các mối nối hay không. Nếu bị rò rỉ, cần kiểm tra lại gioăng cao su và siết lại các đai ốc.

5. Thương hiệu siphon (thiết bị vệ sinh) nào nên dùng?

Ngày nay có khá nhiều thương hiệu sản xuất thiết bị vệ sinh (bao gồm cả siphon) để anh em lựa chọn. Anh em nên chọn những thương hiệu đảm bảo chất lượng và uy tín. Dưới đây là một số thương hiệu phổ biến:

• Siphon Caesar
• Thương hiệu Viglacera
• Toto
• Siphon Malloca
• Thương hiệu Zento
• Lavabo Inax
• American Standard
• Grohe

Mỗi thương hiệu đều có những phân khúc sản phẩm và ưu điểm riêng. Tùy vào mục đích sử dụng, yêu cầu về chất liệu, thẩm mỹ và ngân sách, anh em có thể lựa chọn thương hiệu phù hợp.

Tham khảo thêm từ Mecsu

>>> 1000+ Mã Sản Phẩm của thương hiệu Bosch: https://mecsu.vn/thuong-hieu/bosch 

>>> 350+ Mã Sản Phẩm của thương hiệu Sata: https://mecsu.vn/thuong-hieu/sata 

Mời anh em xem thêm nhé:

•  Cách đi đường nước trong nhà vệ sinh (CHUẨN)
• Hybrid Inverter: Khái niệm, cách hoạt động & lắp đặt
•  Cách vẽ Parabol chuẩn xác từng milimet

Trên đây là những thông tin về siphon là gì? Có cấu tạo và hoạt động như thế nào. Và có ứng dụng gì trong đời sống. Hy vọng với những thông tin trên anh em có thể hiểu nhiều hơn về siphon và áp dụng nó vào trong đời sống.