Piston: Cấu tạo, ứng dụng & nguyên lý hoạt động (2025)

Động cơ đốt trong và động cơ hơi nước đều là những phát minh quan trọng giúp cho động cơ được hoạt động tốt.

Động cơ đốt trong và động cơ hơi nước đều là những phát minh quan trọng giúp cho động cơ được hoạt động tốt. Piston, xi lanh và thanh truyền thực hiện nhiệm vụ kích hoạt cho động cơ hoạt động. Piston là gì? Bạn đã biết chưa? Cùng mình theo dõi bài viết dưới đây để biết thêm thông tin chi tiết nhé anh em:

Khái niệm về Pistion là gì?

Piston được hiểu là bộ phận của động cơ, máy bơm, máy nén khí hoặc xi lanh hơi. Đối với động cơ đốt trong thì Piston sẽ được thiết kế đi cùng với xi lanh và nắp máy tạo thành buồng đốt, tăng hiệu suất công việc.

Pistons thực hiện quá trình nhận áp suất do sự giãn nở của khí cháy rồi truyền lực cho trục khuỷu để tạo ra công, thực hiện quá trình nổ. Có thể nói, mục đích của Piston đó chính là truyền lực từ khí nở ra trong xi lanh đến trục khuỷu trong qua Piston hoặc thanh kết nối.

Đối với thiết bị máy bơm thì chức năng được đảo ngược và lực được truyền từ trục khuỷu đến pít tông thực hiện mục đích nén hoặc đẩy chất lỏng trong xi lanh.

→ Cấu tạo Piston

Piston thường có dạng hình trụ rỗng và được chia làm 3 phần: đỉnh, đầu và thân.

Phần đỉnh

• Đỉnh piston thường có 3 dạng: Đỉnh bằng, đỉnh lồi, đỉnh lõm, còn tùy vào thiết bị đang sử dụng.
• Phần đỉnh bằng: Sử dụng nhiều đối với động cơ xăng vì được lắp đặt kết nằm ở buồng máy.
• Đỉnh lồi: Ưu điểm của loại này là độ bền cao, đỉnh mỏng, nhẹ và diện tích chịu nhiệt lớn.
• Phần đỉnh lõm: Dùng nhiều trên động cơ xăng, động cơ diesel và có diện tích chịu nhiệt cao hơn đỉnh bằng.

Phần đầu

Đầu piston có các rãnh được thiết kế để lắp các xéc măng có nhiệm vụ ngăn và thoát dầu bôi trơn, với mục đích là tạo độ kín giữa piston và thành xi lanh.

Pít tông giới hạn từ phía dưới đỉnh đến rãnh xéc măng, phần đầu được nằm trên bệ chốt của piston. Đầu piston thực hiện nhiệm vụ làm kín buồng cháy và tản nhiệt cho piston để đảm bảo thiết bị vận hành ổn định.

Phần thân

Thân piston được thiết kế với mục đích dẫn hướng cho pít tông chuyển động trong xi lanh, từ đó liên kết với thanh truyền để thực hiện quá trình truyền lực làm quay trục khuỷu.

→ Nguyên lý hoạt động

Để piston sẽ được nén ở nhiệt độ và một mức áp suất nhất định, sau đó được vận hành một cách tự động thông qua cấp khí nén. Thông qua sự chênh lệch áp suất môi trường bên ngoài với mức áp suất trong piston với tác dụng cấp khí cho piston.

Nguồn khí nén chính là nguồn năng lượng chính giúp cho piston hoạt động. Nếu piston có một loại van điện từ khí nén làm cho không khí bị giãn nợ và lúc này thì năng lượng khí nén sẽ được chuyển đổi thành dạng động năng.

Trong lòng piston, không khí sẽ được nén và cung cấp nguồn khí, từ đó năng lượng được tạo ra và thực hiện sự chuyển đổi, lúc này thì lượng khí này sinh ra công giúp cho các thiết bị hoạt động bình thường.

Tùy thuộc vào khả năng vận hành của từng loại thiết bị khác nhau mà piston hoạt động theo nhiều phương pháp để điều chỉnh điểm dừng và thực hiện việc kiểm soát lượng mở rộng hoặc rút lại piston.

Piston được ứng dụng trong ngành nào?

• Các ngành ô tô, thủy lực
• Piston nén khí dùng thông tắc bồn cầu.
• Sử dụng trên cửa thông minh thực hiện nhiệm vụ thu hoặc đẩy để mở hoặc đóng cửa xe bus, cửa các siêu thị, chung cư thông minh…

Piston làm bằng chất liệu gì?

Thông thường thì thiết bị piston thường được làm từ hợp kim nhôm hoặc có một số dòng được làm từ chất liệu gang hoặc thép (Đối với các loại động cơ cao tốc và có tải trọng lớn).

Tuy nhiên thì chất liệu phổ biến nhất là chất liệu hợp kim nhôm đúc bởi các ưu điểm: Truyền nhiệt tốt, ma sát nhỏ, dễ dàng gia công cắt gọt.

Cách nhận biết Pistion bị hư

→ Làm thế nào nhận biết?

Thân piston thực hiện nhiệm vụ quan trọng là chuyển động trong xi lanh và liên kết với thanh truyền với tác dụng làm quay trục khuỷu. Chính vì đây là một chi tiết quan trọng nên có vấn đề lạ về thiết bị sẽ gặp tình trạng máy kêu lớn, khói xả ra nhiều, bạn cần đến cửa hàng sửa chữa để kiểm tra lại ngay.

→ Nguyên nhân dẫn đến tình trạng hư hỏng piston

• Chế độ làm mát, bôi trơn kém: Tình trạng dầu máy kém chất lượng, bụi bẩn hoặc bị dị vật rơi vào buồng đốt.
• Piston và xéc măng được thi công và lắp đặt không chính xác.
• Động cơ piston bị ngập nước.

Hư hỏng piston dẫn đến tình trạng hao dầu, xe thường có khói xanh, trắng xanh dẫn đến tình trạng hư hỏng nhiên liệu do nóng máy. Ngoài ra thì thiết bị hư hỏng cũng sẽ gây nên tình trạng hư hỏng các phụ kiện và thiết bị liên quan.

>>> 700+ Mã Sản Phẩm Dụng Cụ Cầm Tay Stanley: https://mecsu.vn/thuong-hieu/stanley

>>> 1000+ Mã Sản Phẩm Từ Thương Hiệu Mecsu Pro:  https://mecsu.vn/thuong-hieu/mecsu-pro

 Mời anh em xem thêm nhé:

•  IC 555 là gì? Cấu tạo và nguyên lý hoạt động IC 555
•  Van 1 chiều là gì? Tìm hiểu ký hiệu van 1 chiều
•  Cách làm xe đẩy hàng tự chế nhanh nhất

Thông qua bài viết mà mình tổng hợp, hy vọng anh em sẽ có thêm nhiều thông tin chính xác nhất về thiết bị piston, từ đó biết cách ứng dụng và kiểm tra thiết bị. Theo dõi website Mecsu để cập nhật các thông tin mới mỗi ngày nhé. Cám ơn anh em đã xem!