Tán khóa (Lock nut), còn được gọi là đai ốc khóa hoặc đai ốc hãm, là một loại đai ốc (ecu) phổ biến, thường kết hợp với bu lông để tạo ra một liên kết cố định thông qua mối ghép ren. Tán khóa được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, từ sản xuất, lắp ráp đến thi công.
So với các loại đai ốc tán thông thường, đai ốc khóa có sự khác biệt ở chỗ có thêm một phần vành kèm theo đai nhựa bên trong. Phần vành nhựa này được thiết kế có đường kính nhỏ hơn so với đường kính của ren. Do đó, khi tiến hành siết bu lông đến khi vành nhựa chạm vào vị trí cố định, một lực ma sát tự nhiên sẽ được tạo ra, bó chặt phần đầu của bu lông. Vì vậy, phần vành nhựa khóa sẽ giúp ngăn chặn sự xoay của bu lông và đai ốc trong quá trình hoạt động.
Tán khóa là một giải pháp hữu ích để kiểm soát tình trạng chống xoay của đai ốc. Đặc biệt, trong các hệ thống có biến đổi độ rung lắc lớn, loại đai ốc này đem lại hiệu suất đáng tin cậy hơn.
Ưu điểm của tán khóa nằm ở khả năng tự hãm, giúp thay thế các loại long đền phẳng hoặc long đen vênh, tùy thuộc vào yêu cầu cụ thể của từng trường hợp.
Quá trình lắp ráp khá thuận tiện, tuy nhiên, cần lưu ý rằng một khi đã tháo đai ốc tán khóa ra thì không thể sử dụng lại nữa. Điều này bởi vì phần vành nhựa sẽ bị mở ra và không thể tạo được sự kẹp chặt lại với ren bu lông hoặc đai ốc khóa, khiến cho khả năng tự hãm bị mất đi.
Thường thì để tăng độ kín của phần ren bu lông và đai ốc, người ta thường áp dụng keo dính. Tuy nhiên, hiện nay, đai ốc khóa có thể thay thế cho việc này một cách hiệu quả, cung cấp khả năng tự hãm và đảm bảo sự kín đáo của kết nối.
Tán keo (Nylon Lock Nuts) , hay còn gọi là đai ốc chặn, là một giải pháp kinh tế và hiệu quả trong việc cố định đai ốc. Cấu trúc của tán keo bao gồm một miếng chèn hoặc vòng đệm được làm từ nylon, có kích thước nhỏ hơn so với đường kính của ren. Khi tán keo được siết chặt, vòng đệm sẽ bị biến dạng theo đường kính, từ đó tạo ra một lực ma sát. Quá trình này đảm bảo tán keo sẽ khóa chặt vào bulong hoặc vít.
Vòng đệm của tán keo thường có màu trắng (cho hệ đo lường theo ren Anh) hoặc màu xanh lam (cho hệ đo lường theo ren mét). Tán keo có khả năng chịu nhiệt tối đa lên đến 248˚F (120˚C).
Thường được sử dụng trong các lĩnh vực: Thang máy, đèn đường, nội thất, thiết bị nâng hạ, đường ống…
Tán khóa chèn mặt bích ( Flange hex nut ) là sự tổng hợp các ưu điểm từ cả tán khóa thông thường và tán keo.Bề mặt mặt bích có khả năng mở rộng đường kính ban đầu của ốc, tạo điều kiện để ốc được cố định một cách chặt chẽ. Đồng thời, thiết kế này cũng cho phép che phủ lỗ ren có kích thước lớn và tăng khả năng chịu tải trên một diện tích rộng hơn. Vòng ren bọc bên ngoài bằng lớp nilon giúp giữ cho đai ốc ở vị trí cố định và hạn chế sự rung lắc.
Thường được sử dụng trong các lĩnh vực: Điện tử, xây dựng, gia công kim loại
Đai ốc tự hãm ( Jam Nut ) hay còn gọi là "đai ốc nửa khóa", là một loại đai ốc có thiết kế cấu hình thấp, thường chỉ cao bằng một nửa so với đai ốc tiêu chuẩn. Chuyên dùng để siết chặt – hoặc kẹt – vào một đai ốc khác vào một đai ốc tiêu chuẩn để khóa cả hai vào vị trí. Ngoài ra, đai ốc tự hãm cũng thường được áp dụng trong các trường hợp khi đai ốc tiêu chuẩn không vừa hoặc không thể sử dụng được.
Để thực hiện lắp đặt đúng cách, jam nut cần được lắp và siết chặt trước, sau đó mới lắp đai ốc chính có đường kính lớn hơn lên phía trên. Khi hai đai ốc được siết chặt cùng nhau, ren bên trong jam nut sẽ trượt và di chuyển, tạo ra một lực kẹp. Việc sử dụng hai đai ốc trong cấu trúc này có thể mang lại hiệu quả cao vì hai đai ốc bị kẹt vào nhau và có hướng xoắn ngược nhau.
Thường được sử dụng trong các lĩnh vực: Ô tô, xe chuyên dụng, nội thất, đường ống, hàng không và đường sắt
Stover nut, hay còn gọi là "đai ốc khóa Stover", là một loại đai ốc kim loại có đỉnh hình nón và mặt đáy phẳng với các góc vát, tạo nên bề mặt chịu lực. Cơ chế khóa của chúng được tạo ra thông qua quá trình biến dạng có kiểm soát của phần đỉnh. Hình dạng hình nón của Stover nut cho phép tự định hướng trong quá trình lắp ráp tự động, đây cũng là lý do tại sao chúng thường được ưa chuộng trong các ứng dụng đòi hỏi lắp ráp hàng loạt.
Thông thường Stover nut có thể không có mặt bích, nhưng nếu thêm thì sẽ tăng khả năng giữ chắc của chúng. Mặc dù được xem là một loại đai ốc khóa, Stover nut vẫn có thể được tháo ra để thực hiện bảo trì hoặc điều chỉnh. Các biến thể của Stover nut được sử dụng rộng rãi trong các ứng dụng yêu cầu kiểm soát mô-men xoắn, hay còn gọi là các loại đai ốc lò xo.
Thường được sử dụng trong các lĩnh vực: Thiết bị nông nghiệp, ô tô, gia công kim loại
