Hệ thống chất lỏng công nghiệp được thiết kế và lắp đặt theo tiêu chuẩn chi tiết đến từng bộ phận nhỏ nhất để có thể hoạt động ổn định và an toàn.
Van là một linh kiện đóng vai trò quan trọng trong số các bộ phận đó, chúng cung cấp chức năng kiểm soát lưu lượng dòng chảy, cho phép người vận hành điều chỉnh dòng chảy trong hệ thống sao cho phù hợp nhất với nhu cầu sử dụng.
Hệ thống chất lỏng có thể được thiết kế tương đối phức tạp, đòi hỏi nghiên cứu kỹ lưỡng để có thể vận hành trơn tru. Có thể không phải lúc nào cũng dễ dàng tìm ra loại van phù hợp với mục đích sử dụng, chẳng hạn như dừng dòng chảy, điều chỉnh hướng hoặc mức độ của dòng chảy, hoặc bảo vệ hệ thống khỏi tình trạng quá áp, v.v
Trong bài chia sẻ này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu những đặc điểm cơ bản của các loại van công nghiệp khác nhau và đưa ra các mẹo giúp bạn đưa ra quyết định chọn van cho hệ thống một cách phù hợp.
Hệ thống chất lỏng có thể gặp nguy hiểm nếu người vận hành không tuân thủ đúng các chuẩn mực và nguyên tắc sử dụng mà nhà sản xuất đưa ra. Thêm vào đó, nhiều hệ thống chất lỏng hoạt động ở áp suất và nhiệt độ cao, nếu không được lắp đặt và vận hành đúng cách sẽ tiềm nhiều ẩn rủi ro, đem đến hậu quả nghiêm trọng.
Sử dụng những loại van chất lượng tốt và tương thích để giúp hệ thống chất lỏng hoạt động an toàn. Ví dụ: van ngắt an toàn hoặc van giảm áp có thể ngăn tình huống vượt quá áp suất của hệ thống, từ đó loại bỏ nguy hiểm tiềm tàng là bung/nổ đường ống.
Vai trò chính sau cùng của van vẫn là kiểm soát dòng chảy. Dòng chảy được định nghĩa là chuyển động một cách ổn định và liên tục của chất lỏng trong hệ thống. Khi một chất lỏng hoặc khí chảy, chúng di chuyển từ nơi có áp suất cao đến nơi có áp suất thấp hơn.
Thông thường, lưu lượng của các chất này được đo bằng lưu lượng kế và được ghi lại theo tỷ lệ khoảng cách hoặc thể tích trên một đơn vị thời gian (ví dụ: mét trên giây, gallon trên ngày, lít trên phút, v.v.).
Van cho phép chất khí hoặc chất lỏng chảy dựa trên các yếu tố như đường kính của điểm nối cuối và nó và đường ống dẫn dòng chảy.
Để giúp người sử dụng hiểu thêm về khả năng kiểm soát lưu lượng của van, nhà sản xuất thường cung cấp hệ số lưu lượng van - Cv (Valve flow Coefficient) kèm theo van được cung cấp. Cv càng cao có nghĩa là tốc độ dòng chảy cao hơn, nhưng Cv cao hơn không phải lúc nào cũng tốt mà còn tùy thuộc vào loại van và mục đích sử dụng, một số van có thể có Cv gần bằng không.
Đa số van hiện nay trên thị trường có năm chức năng chính, được liệt kê bên dưới cùng với các ký hiệu tiêu chuẩn thường thấy trong ngành như trong sơ đồ đường ống và thiết bị (P&ID):
Van Đóng/Mở: Đây là loại van có chức năng cơ bản nhất, có thể mở hoặc dừng dòng chảy. Chúng được chia thành nhiều loại nhỏ với cấu tạo khác nhau như:
Van ống thổi (bellows valves)
Van màng (Diaphragm valves)
Van cắm (Plug valves)
Van điều khiển lưu lượng: đáp ứng yêu cầu điều chỉnh dòng chảy qua hệ thống từ đơn giản đến đòi hỏi mức độ đo lường chính xác.
Van kim là loại van phổ biến được sử dụng để kiểm soát dòng chảy và chúng cũng có thể thực hiện chức năng mở/ngắt dòng chảy nếu cần. Lưu lượng dòng chảy sẽ được xác định thông qua kích thước lỗ, loại thân và vị trí thân - bằng cách xoay tay cầm van.
Van định hướng: chức năng của van sẽ đảm bảo rằng dòng chảy đi theo đúng hướng và có thể thay đổi hướng của dòng chảy trong hệ thống.
Van kiểm tra và van bi nhiều cổng là những loại van thường được sử dụng để điều khiển hướng dòng chảy. Điều quan trọng cần lưu ý là các van định hướng cung cấp chức năng điều chỉnh hướng dòng chảy và chức năng mở/ngắt khi cần và chúng không phải là van tác động đến tiết lưu dòng chảy.
Van bảo vệ quá áp: Đây là loại van có chức năng ngăn chặn sự tích tụ áp suất lên hệ thống và vượt quá giới hạn áp suất quy định. Trong trường hợp này thì van giảm áp và đĩa vỡ (còn được gọi là đĩa an toàn áp suất, đĩa nổ hoặc màng ngăn nổ) sẽ được sử dụng phổ biến nhất.
Các thiết bị bảo vệ rất quan trọng trong bất kỳ hệ thống nào hoạt động dưới điều kiện nhạy cảm với áp suất, chúng được xem là tuyến phòng thủ cuối cùng chống lại các điều kiện quá áp. Van giảm áp có thể được hiệu chỉnh để mở tự động ở mức áp suất định trước, từ đó bảo vệ nhà máy khi đang sản xuất mà hệ thống chất lỏng/khí xảy ra quá áp.
Van điều khiển lưu lượng dư thừa: giúp ngăn chặn dòng chảy vượt quá kiểm soát trong hệ thống. Loại van này ngăn chặn sự thoát ra nhanh chóng của chất lỏng/khí bằng cách tự động kích hoạt khi lưu lượng qua van tăng đến một giá trị định trước. Nếu tình trạng dòng chảy dư thừa xảy ra chốt của van sẽ nhanh chóng di chuyển đến vị trí thích hợp để dừng hầu hết quá trình xả không kiểm soát được của dòng chảy.
Với những thông tin về dòng chảy và cách các loại van khác nhau được chia sẻ vừa qua, Mecsu hy vọng có thể giúp bạn trang bị tốt hơn để đưa ra lựa chọn phù hợp trong thiết kế hệ thống chất lỏng của mình. Dù vậy, bài viết này cũng chỉ là một phần trong rất nhiều kiến thức cần thiết về van công nghiệp, bạn có thể tìm thêm nhiều bài viết liên quan khác ở mecsu.vn
Ngoài ra, nếu bạn đang tìm một nơi cung cấp van uy tín và chất lượng, thì hãy tìm đến Mecsu - nơi có đội ngũ nhân sự luôn sẵn sàng phục vụ để đáp ứng nhu cầu của bạn.
